Teritorija na kojoj se prostire opština Mali Zvornik, kao i većina naseljenih prostora na balkanskoj vetrometini, u magli istorije i preklapanja civilizacija, krije bogato istorijsko i kulturološko nasleđe koje, nažalost, nikad neće biti dovoljno ispitano.
Na osnovu nalaza iz bronzanog doba, delova nakita, kopči, igli i raznovrsnih privezaka, arheolozi i istoričari su srednje Podrinje nazvali istočnom granicom glasinačke kulture, čiji su nosioci bili pripadnici ilirskog plemena Autarijata, koje je tokom prve polovine 3. veka pokorilo keltsko pleme Skortisci.
Početkom 1. veka nove ere srednje i gornje Podrinje ulazi u sastav moćne Rimske imperije, tačnije u sastav rimske provincije Ilirik.
Uz gradnju puteva , utvrđenja i termi, nicale su i rimske naseobine, nastanjene uglavnom legionarima. Na prostoru srednjeg Podrinja dve najznačajnije rimske naseobine bile su Skelani i Domavija (Gradina kod Srebrenice). Da bi kontrolisali put, koji vodi duž obale Drine ka severnoj prestonici carstva, Sirmijumu, Rimljani su izgradili i posebno utvrđene kastrume, poput one koja se uzdiže iznad današnjeg Velikog Zvornika. Slično utvrđenje je postojalo i na drugoj obali i njegovi ostaci se i danas mogu videti u Malom Zvorniku, preko puta same opštinske zgrade.
Tokom 2. i 3. veka nove ere, Domavija izrasta u značajno regionalno središte provincije pre svega zahvaljujući bogatim rudnicima olova i srebra. U tom periodu, u Domaviji postoji, pored gradske većnice, forum i sudska većnica. Raspadom carstva na dva dela (istočno i zapadno), Srednje Podrinje se našlo u sastavu istočnog carstva, postajući, baš kao i danas, granica između istoka i zapada.
Polovinom 15. veka , Srbijom vlada sestrić Stefana Lazarevića, despot Đurađ Branković. Odmah po stupanju na tron, despot Đurađ je morao da ustupi Beograd Ugarima, nadajući se njihovoj pomoći u borbi protiv Turaka. Ostavši bez prestonog grada, despot Đurađ na ušću Jezave u Dunav diže utvrđeni grad sa 24 kule, Smederevo. Pored Smedereva, despot je nastojao da obnovi što više utvrđenih gradova pred bitku sa Turcima. Težinu gradnje i kuluk narod je svalio na njegovu ženu Jerinu, koja od tog doba uz svoje ime ponese i epitet "Prokleta". Jedan od dvadesetak obnovljenih gradova bio je i Zvornik.
Pre turskog zaposedanja Drine, oblast srednjeg Podrinja upravo početkom 15. veka doživljava svoj najveći ekonomski procvat. Sačuvane dubrovačke arhive govore o velikoj koloniji Dubrovčana u Podrinju koji su čak podigli i sopstvenu crkvu u današnjem Zvorniku.
Tokom jula 1919. godine Mali Zvornik posetio je kralj Aleksandar I Ujedinitelj, praunuk vožda Karađorđa. Vožd se zavetovao da će premostiti "Drinu, plemenitu među", a taj zavet ispunio je njegov praunuk. I već 1922. godine srpski trgovci su počeli da planiraju gradnju mosta na mestu gde se iskrcao kralj Aleksandar. Od ideje do realizacije protekle su pune četiri godine, 1926. godine usvaja se rešenje gvozdenog mosta na Drini. Radovi su trajali pune dve godine i 1929. godine ispunjen je zavet Karađorđa. Drina je premoštena. Svečano otvaranje i osvećenje mosta održano je 12. januara 1930. godine i nosio je naziv Most kralja Aleksandra I.
Veoma atraktivno je sklonište dinastije Karađorđevića. U neposrednoj blizini ovog mosta nalazi se pećina sa mnoštvom tunela i prostorija. 1931. godine je izgrađen podzemni grad za skrivanje kralja. Aprila 1941. godine, svoju poslednju noć u Srbiji, pre odlaska u izbeglištvo, proveo mladi Petar II Karađorđević. Još se istražuje sta se sve nalazi u sedamdesetak prostorija, a za sada se zna da su tuneli iskopani u obliku časnog krsta kao i da se u ovom lavirintu nalaze ostaci kapele, oltarski prostor i kraljevska česma.
Malozvornički gradić pod zemljom još se vodi kao sklonište Republike Srbije, ali lokalna samouprava je tražila da joj bude stavljano na raspolaganje. Vrata skloništa odavno nisu zaključana, pa svako može da uđe i vidi prostor koji je korišten za potrebe Kraljevine Jugoslavije.
Ovo sklonište je godinama vođeno kao "strogo poverljivo", osim za Malozvorničane, koji su se o njemu starali po službenoj dužnosti.
Sklonište, podignuto između dva rata, po svoj prilici, ima izlaz i u lagume rimskog grada Ad Drinum, koji je povezivao obe drinske obale. Nestao je, jer ga je Drina davno, pre više vekova, širenjem korita potopila. Njegovo nekadašnje postojanje znači da ispod korita Drine postoji neistražen prolaz.
Na području opštine Mali Zvornik postoje objekti izuzetne arhitektonske vrednosti i arhitektonske specifičnosti. Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, predložio je plan zaštite nasleđa Malog Zvornika.
Crkva Svete Trojice u Donjoj Trešnjici, odlukom Vlade RS, utvrđena je kao spomenik kulture. Pokretne stvari u njoj su od posebnog istorijskog značaja.
Lokalno predanje kaže da je na mestu sadašnje crkve postojalo starije kultno mesto. Na njemu je 1852.godine sazidana sadašnja crkva, o čemu svedoči natpis uklesan na južnom zidu hrama.
Početkom 1. veka nove ere srednje i gornje Podrinje ulazi u sastav moćne Rimske imperije, tačnije u sastav rimske provincije Ilirik.
Uz gradnju puteva , utvrđenja i termi, nicale su i rimske naseobine, nastanjene uglavnom legionarima. Na prostoru srednjeg Podrinja dve najznačajnije rimske naseobine bile su Skelani i Domavija (Gradina kod Srebrenice). Da bi kontrolisali put, koji vodi duž obale Drine ka severnoj prestonici carstva, Sirmijumu, Rimljani su izgradili i posebno utvrđene kastrume, poput one koja se uzdiže iznad današnjeg Velikog Zvornika. Slično utvrđenje je postojalo i na drugoj obali i njegovi ostaci se i danas mogu videti u Malom Zvorniku, preko puta same opštinske zgrade.
Tokom 2. i 3. veka nove ere, Domavija izrasta u značajno regionalno središte provincije pre svega zahvaljujući bogatim rudnicima olova i srebra. U tom periodu, u Domaviji postoji, pored gradske većnice, forum i sudska većnica. Raspadom carstva na dva dela (istočno i zapadno), Srednje Podrinje se našlo u sastavu istočnog carstva, postajući, baš kao i danas, granica između istoka i zapada.
Polovinom 15. veka , Srbijom vlada sestrić Stefana Lazarevića, despot Đurađ Branković. Odmah po stupanju na tron, despot Đurađ je morao da ustupi Beograd Ugarima, nadajući se njihovoj pomoći u borbi protiv Turaka. Ostavši bez prestonog grada, despot Đurađ na ušću Jezave u Dunav diže utvrđeni grad sa 24 kule, Smederevo. Pored Smedereva, despot je nastojao da obnovi što više utvrđenih gradova pred bitku sa Turcima. Težinu gradnje i kuluk narod je svalio na njegovu ženu Jerinu, koja od tog doba uz svoje ime ponese i epitet "Prokleta". Jedan od dvadesetak obnovljenih gradova bio je i Zvornik.
Pre turskog zaposedanja Drine, oblast srednjeg Podrinja upravo početkom 15. veka doživljava svoj najveći ekonomski procvat. Sačuvane dubrovačke arhive govore o velikoj koloniji Dubrovčana u Podrinju koji su čak podigli i sopstvenu crkvu u današnjem Zvorniku.
Tokom jula 1919. godine Mali Zvornik posetio je kralj Aleksandar I Ujedinitelj, praunuk vožda Karađorđa. Vožd se zavetovao da će premostiti "Drinu, plemenitu među", a taj zavet ispunio je njegov praunuk. I već 1922. godine srpski trgovci su počeli da planiraju gradnju mosta na mestu gde se iskrcao kralj Aleksandar. Od ideje do realizacije protekle su pune četiri godine, 1926. godine usvaja se rešenje gvozdenog mosta na Drini. Radovi su trajali pune dve godine i 1929. godine ispunjen je zavet Karađorđa. Drina je premoštena. Svečano otvaranje i osvećenje mosta održano je 12. januara 1930. godine i nosio je naziv Most kralja Aleksandra I.
Ovo sklonište je godinama vođeno kao "strogo poverljivo", osim za Malozvorničane, koji su se o njemu starali po službenoj dužnosti.
Sklonište, podignuto između dva rata, po svoj prilici, ima izlaz i u lagume rimskog grada Ad Drinum, koji je povezivao obe drinske obale. Nestao je, jer ga je Drina davno, pre više vekova, širenjem korita potopila. Njegovo nekadašnje postojanje znači da ispod korita Drine postoji neistražen prolaz.
Na području opštine Mali Zvornik postoje objekti izuzetne arhitektonske vrednosti i arhitektonske specifičnosti. Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, predložio je plan zaštite nasleđa Malog Zvornika.
Crkva Svete Trojice u Donjoj Trešnjici, odlukom Vlade RS, utvrđena je kao spomenik kulture. Pokretne stvari u njoj su od posebnog istorijskog značaja.
Lokalno predanje kaže da je na mestu sadašnje crkve postojalo starije kultno mesto. Na njemu je 1852.godine sazidana sadašnja crkva, o čemu svedoči natpis uklesan na južnom zidu hrama.
Нема коментара:
Постави коментар